ورزنه سفید ترین شهر ایران، آخرین شهر ساحلی زاینده رود، تنها تالاب بین المللی فلات مرکزی ایران، پایاب طولانی ترین رودخانه فلات مرکزی ایران، اولین گاو چاه و اولین آسیاب شتر و آسیاب حنا احیا شده ایران، اولین سایت تفریحی کویر نوردی ایران، اولین قلعه زنده و دومین قلعه وسیع کشور ایران، نزدیکترین تپه های ماسه ای به شهر اصفهان، در این نقطه جغرافیایی کوچک شما می توانید اکوسیستم ها یا بوم های متضادی مانند رودخانه، تالاب، تپه ماسه و نمک زار را در کنار یکدیگر داشته باشید و از فراز سیاه ترین کوه منطقه سفیدی نمکزار را مشاهده کنید گویش یادگار ایران قبل از اسلام و آثار متعدد تاریخی و فرهنگی و تفریحات سالم و هیجانی مانند سافاری با ماشین های آفرود، قایق سواری، شترسواری، موتورسواری، کالسکه سواری و موارد متعدد دیگری را تجربه خواهید کرد.
شهر تاریخی ورزنه و جاذبه‌ها
درباره وجه تسمیه ورزنه مطالب زیادی نقل شده که در این دو مورد به واقعیت نزدیک تر است اول اینکه افراد محلی قبول دارند که ورزنه به معنای کشت دانه و کار بر روی زمین است که این مطلب با این خصوصیات و موقعیت شهر ورزنه انطباق دارد مانند، ورزنده، برزگر، ورزکار، دوم اینکه در کتاب ادبیات داستانی ایران نوشته محمد قائمی این گونه آمده است، حضرت زرتشت یاران خود را به سه گروه تقسیم کرده، ختیو یا خودمانی که بی اندازه به او نزدیک بودند ورزنده یا ورزنه که کشاورزان و دامپروران بودند و آریامنش که از اقوام و بستگان او بشمار می آمدند، شهر تاریخی ورزنه در 105 کیلومتری شرق اصفهان و 70 کیلومتری جنوب غرب نایین و 30 کیلومتری تالاب گاوخونی واقع می باشد این شهر با 308 هکتار وسعت و جمعیتی بالغ 13 هزار نفر جمعیت می باشد و با تقدیم بیش از صدها شهید و جانباز و آزاده وفاداری خود را به انقلاب اسلامی ثابت نموده است. بهترین ماه های سفر به ورزنه فروردین، اردیبهشت، مهر، آبان، بهمن و اسفند ماه می باشد.
رباط شاه عباسی ورزنه
یکی از 999 رباطی است که به دستور شاه عباس دوره صفوی ساخته شده است استراحت گاه بین راهی بوده کاروانیانی که از جنوب و شرق راه ادویه و مسیر فرعی راه ابریشم را به سمت اصفهان و ری طی می کرده‌اند در این مکان برای ادامه مسیر تجدید قوا می کرده‌اند و در طول تاریخ کاربردهای متنوعی را مانند مکتب خانه و نظامی و غیره تجربه کرده است. به علت مرمت و آماده نبودن قابل بازدید نمی‌باشد.
کبوترخانه بزرگ شهر ورزنه
دومین بنای تاریخی مرتفع شهر ورزنه بعد از مسجد جامع است که برای استحصال کود کبوتر و همچنین به عنوان دیده‌بان شهر نیز استفاده می‌شده است، دارای حلقه سفید گچی از بیرون می‌باشد که از ورود مار به فضای داخل جلوگیری می‌کرده و مساحت آن 250 متر و ارتفاع تا تاج بنا حدود 16 متر می‌باشد حدود 8 هزار جفت کبوتر زندگی می‌‌کرده‌اند سالم بودن داخل کبوترخانه و نمای لانه‌های کبوتر شبیه کندوی زنبور عسل زیبایی وصف ناپذیری برآن بخشیده است.
پل تاریخی ورزنه
آخرین پل تاریخی بر روی رودخانه زاینده رود است که جز آثار صفویه به ثبت ملی رسیده، این پل آجری و دارای ده چشمه است که هفت چشمه ابتدا ساخته شده و سه چشمه دیگر آن در دوره قاجاریه افزوده شده است، از ویژگی های این پل می توان گفت دارای 67 متر طول عرض 6.5 متر و ارتفاع از سطح آب 6 متر می باشد و بنا به گفته هایی آن را به سیف الله اردکانی نسبت می دهند ولی بعضی مورخین اعتقاد دارند حتی ممکن است بنا در دوره دیلمیان یا سلجوقیان ساخته شده باشد.
موزه مردم شناسی (خانه یوسفی)
خانه یوسفی که با مسافت حدود 1900 متر مربع در قلب مجموعه حاکم نشین ورزنه جای دارد، دارای ساختمانی به سبک قاجاری است و آنچه نیز از تاریخ ورزنه بر می‌آید این بنا قدمتی قاجاری دارد این خانه در یک اشکوب بنا شده و بخش وسیعی از خانه به حیاط زیبای آن اختصاص دارد و فضاهای معماری آن در قسمت جنوب خانه جای دارد.
ورودی خانه یوسفی که در گوشه شمال شرقی بنا قرار دارد قسمت مرکز خانه با فرم چلیپایی شامل حوضخانه و بادگیر می باشد که در ارتباط مستقیم با سایر فضاهای خانه است در قسمت شرق و غرب حوضخانه دو اتاق وجود دارد که پوشش اتاق‌ها در این قسمت به صورت طاق و چشمه می باشد و توسط ایوانی به عمق 1.70 متر به حیاط مشرف می شود این خانه توسط خیر فرهنگی حاج حسین یوسفی برای تاسیس موزه مردم شناسی و منسوجات شرق اصفهان اهدا شده است.
زنان چادر سفید ورزنه
این سنت در کشور ایران خاص شهر ورزنه است به همین دلیل این شهر را با القابی مانند شهر ملائک و کبوتران سفید می شناسند و دلیل قطعی آن هنوز مشخص نیست که چرا در این نقطه از کشور این فرهنگ باقی مانده ولی کارشناسان فرهنگی با توجه به امتیازی را که رنگ سفید در قبل و بعد از اسلام داشته آن را متعلق به یک سنت به جا مانده قبل از اسلام می دانند و بعضی ها وجود مزارع پنبه و کرباس بافی را نیز از دیگر دلایل آن می‌دانند.
کاروانسرای قلعه خرگوشی
کاروانسرای شگفت انگیزی به نام قلعه خرگوشی که بنای استوار و سنگی اش را باید در 30 کیلومتری تالاب گاوخونی ببینید جایی در میانه جاده قدیمی یزد اصفهان که تا شهر ورزنه حدود 60 کیلومتر فاصله دارد کاروانسرای قلعه خرگوشی یکی از مهم ترین کاروانسراهای دوره صفوی است که بنای آن را به زمان حکومت شاه عباس صفوی نسبت می دهند قلعه خرگوشی یکی از همان 999 کاروانسرایی است که به دستور شاه عباس در مسیرهای اصلی آن زمان ساخته شده است.
قلعه هزار ساله قورتان
این قلعه در سال 1387 به ثبت میراث ملی ایران رسیده و جز اولین قلعه تاریخی زنده و دومین قلعه تاریخی وسیع کشور بعد از بم می‌باشد که وسعت آن به 45 هکتار می‌رسد بنای قلعه قورتان احتمالا در قرن 4 صورت گرفته و به واسطه موقعیت جغرافیایی ممتازی که دارد( در کنار زاینده‌رود) از تاریخ بنا تاکنون سکونت در آن وجود داشته است، این قلعه در 12 کیلومتری غرب شهر ورزنه و در روستای قورتان قرار گرفته است.
تالاب بین‌المللی گاوخونی و جاذبه‌ها
این تالاب یکی از ارزشمندترین اکوسیستم های تالابی کشور و یکی از 22 تالاب ایران است که در سال 1354 در لیست تالاب‌های بین المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است.
محیط پیرامون تالاب با ویژگی های خاص و متفاوت جغرافیایی همراه است بخش های شمالی و شمال غربی آن مصب قرار گرفته آخرین حد جریان آب رودخانه است مصب رودخانه انباشته از جلبک های سبز بوده و حرکت آب در این ناحیه کند است ابتدای آن نیزارها و گزستان انبوه فرا گرفته در حاشیه جنوبی تالاب نمکزار وسیعی وجود دارد که در اثر تبخیر زیاد آب و باقی ماندن و انباشته شدن کریستال‌های نمک بوجود آمده، تالاب گاو خونی در 30 کیلومتری شرق شهر ورزنه قرار دارد.