صنایع دستی/ کاشی کاری

صنایع دستی/ کاشی کاری

کاشی کاری یکی از نمادهای مهم در معماری ایرانی است که به صورت آجرهای لعاب دار برای زیبایی داخل و یا بیرون بنا استفاده می شود. کلمه کاشی نام خود را از شهر کاشان که از مهمترین مراکز تولید سفال و کاشی مرکز ایران به شمار می رود گرفته است.

قدمت آجر لعاب دار (کاشی) را به زمان بابلیان و به تاریخ هزاره دوم پیش از میلاد نسبت می دهند. یکی از نمونه های با اهمیت آجرهای لعاب دار ایران سنگ نبشته آجری لعاب دارِ کاخ آپادانای تخت جمشید است که در سال 1350 باستان شناسی اهل آمریکا آنها را کشف کرده است ؛ و امروزه در موزه شرق شناسی شیکاگو نگهداری می شود.

از کاوش های باستان شناسی در مناطق تاریخی حفاظت شده ایی مانند چغازنبیل، معبد آپادانا در شوش و دیگر نقاط باستانی ایران آثار قابل توجه ایی کشف شده است. پس از ورود اسلام و تشکیل حکومت های اسلامی این هنر به تدریج تبدیل شد به یکی از مهم ترین عناصر پوشش ساختمان های مختلف به ویژه سازه های مذهبی، سرانجام در دوران صفوی و تیموری این هنر به اوج تکامل و ظرافت خود رسید. امروزه دانشمندان و ریاضیدانان بر این باورند که کاشی کاری اسلامی با ریاضیات و موسیقی ارتباط نزدیکی دارد. از زیباترین و قدیمی ترین کاشی های این دوره می توان به کاشی های فیروزه ای اصفهان و کتیبه های باستانی سلجوقی اشاره کرد.

کاشی کاری سنتی را بر حسب نوع تولید به گروه های زیر تقسیم می کنند: کاشی زرین فام، نقاشی زیر لعابی، نقاشی رو لعابی، کاشی مینائی، کاشی معقلی یا بنایی و کاشی هفت رنگ. برخی از این کاشی ها فقط برای داخل بنا استفاده می شود و بعضی هم برای داخل و هم برای بیرون بنا کاربرد دارد. پژوهشگران بر این باورند که کاشی هفت رنگ یکی از هنرهای برجسته در میان آثار تاریخی باقی مانده از دوران هنر اسلامی ایران است. رنگ هایی که در کاشی استفاده می شود هر یک دوره ای خاص از تاریخ را نشان می دهند. رنگ در کاشی های قدیمی به همراه مخلوطی از سرب و قلع بوده است که همین امر سبب مقاومت زیاد در برابر تغییرات محیطی و جوی شده است و پس از گذر قرن ها توانسته زیبایی و اصالت خود را حفظ کند. از مهمترین آثار هنر کاشی کاری ایران می توان به کاخ آپادانا، مسجد جامع و مسجد شیخ لطف اللۀ اصفهان، آرامگاه شیخ عبدالصمد اصفهانی در نطنز، حرم مطهر امام رضا علیه السلام در مشهد، مسجد و مدرسه سپهسالار تهران، گنبد سلطانیه در زنجان، و مسجد کبود تبریز اشاره کرد.
انتهای پیام/