بهار که می‌آید بوی چویل و بابونه و ریواس دامنه‌های مخملین دنا را عطری تازه می‌بخشد و گلبرگ‌های سرخ و زرد لاله‌های واژگونش دل هر بیننده‌ای را می‌رباید.
لاله واژگون نام یکی از ۱۲هزار گونه گیاهی شناسایی‌شده در ایران است. این گل ۱۰۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر از سطح زمین قد می‌کشد و با گل‌های زنگوله‌ای درشت و گاهی بارنگ‌های نارنجی، قرمز و زرد کوهستان‌های منطقه زاگرس را می‌آراید.
رویشگاه اصلی این گیاه نادر، دامنه رشته‌کوه‌های زاگرس است و در اواخر فروردین‌ماه به گل می‌نشینند و تا اواخر اردیبهشت گل‌های خود را حفظ می‌کنند.
لاله‌های واژگون ازگل‌های نادر دنیا هستند. این گل‌های وحشی فرصت کوتاهی در اواسط بهار در کوهپایه‌ها برای رخ‌نمایی دارند. گرچه این گل زیبا را می‌توان در سراسر دامنه‌های زاگرس مشاهده کرد اما دیدن این گل‌های افسانه‌ای در دامنه‌های سپیدپوش دنا چشم‌انداز دیگری دارد.
لاله واژگون از گونه‌های منحصربه‌فرد گل‌ها و گیاهان بومی و وحشی مناطق کوهستانی ایران است که در بیش از ۱۰۰۰ هکتار در دشت‌ها و مناطقی ازجمله دامنه‌های کوه دنا، طسوج، سرگچینه، شبلیز، کوه دمه، جلیل بابکان، سر چنار، مداب، سا ورز، مارگون، گُرگو، مورپیسه کاکان، سی سخت، کوه گل و نرم آب استان کهگیلویه و بویراحمد می‌روید.
در این گزارش دشت مورپیسه کاکان یکی از رویشگاه‌های اصلی لاله‌های واژگون در استان کهگیلویه و بویراحمد را معرفی خواهیم کرد.
دشت مورپیسه کاکان در یاسوج
این دشت پر از لاله‌های رنگارنگ و واژگون است که قسمت وسیعی را در برگرفته است و زیبایی‌های بی‌نظیری را همچون بهشت برای بازدیدکنندگان خود فراهم می‌آورد. دامنه‌های مملو از لاله‌های واژگون و دیگر گل‌های وحشی، زیبایی منحصربه‌فردی به این دره بخشیده است. چشم‌انداز این دره رؤیایی برای طبیعت دوستان، جاذبه‌ای بسیار جالب‌توجه و استثنایی است. دشت مورپیسه کاکان در ۳۵ کیلومتری شهر یاسوج قرار دارد و زیبایی آن غیرقابل‌توصیف است.
گل لاله واژگون دشت مورپیسه کاکان در یاسوج
لاله واژگون از منحصربه‌فردترین گونه گل‌ها و گیاهان بومی و وحشی مناطق کوهستانی ایران است که به عقیده گیاه‌شناسان به‌سرعت در حال انقراض بوده و زیستگاه و تعداد این‌گونه گیاهی بسیار کاهش‌یافته است. عمر این گیاه بسیار کوتاه است و گل‌دهی آن از اوایل اردیبهشت آغازشده و در فصل بارش پایان می‌یابد. لاله واژگون از گیاهان علفی پیازداغ و چندساله است که تاکنون ۱۵ گونه آن در ایران شناسایی‌شده است. تاکنون ۶۰ گونه از این گیاه شناخته‌شده است. پیاز آن به‌صورت یک غده متورم، گوشه‌دار بوده و دارای مقدار زیادی نشاسته و چندین عامل دارویی است و اگر تازه باشد، سمی بوده و قابل‌خوردن نیست. این‌گونه که مقاومت زیادی در برابر سرما و سازگاری ویژه‌ای با دامنه‌های سنگلاخی و صخره‌ای دارد، هرساله به دلیل برداشت غیرقابل‌کنترل گل و پیاز از رویشگاه‌های طبیعی، بیش‌ازپیش در معرض نابودی قرار دارد.
دسترسی به دشت مورپیسه کاکان در یاسوج
به‌منظور دسترسی به دشت مورپیسه کاکان در یاسوج، به دلیل نزدیکی این دشت به دو شهر یاسوج و سی سخت هرساله امکان بازدید برای تعداد زیادی از مسافران فراهم آورده می‌شود. در مسیر جاده یاسوج به یزد جاده‌ای به سمت آبشار مارگون و شهرستان سپیدان منشعب می‌شود که پیش از رسیدن به استان فارس می‌توانید دشت‌های مرتفع و زیبای مورپیسه را مشاهده کنید. در فصل بهار و به‌خصوص در ماه اردیبهشت که گل‌های لاله واژگون نیز رشد می‌کنند و منظره‌ی بی‌نظیری را به وجود می‌آورند. دشت لاله‌های واژگون مورپیسه، به سان قالیچه‌ای رنگارنگ است که در دامنه رشته‌کوه دنا جان آدمی را به تماشا فرامی‌خواند.
گزارش از علی‌اکبر پاک