پژوهشی نوین در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نشان می‌دهد که استفاده از سیستم‌های دارورسانی مبتنی بر پلاکت می‌تواند راهکاری مؤثر و کم‌عارضه برای درمان سرطان سینه سه‌گانه منفی باشد.
به گزارشپایگاه خبری طبیعت گردشگران علی‌اکبر اکبری، داروساز و پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، در نشست ترجمان دانش، نتایج پژوهش خود را با عنوان «تهیه و ارزیابی نانوذرات کربوپلاتین روکش‌شده با غشای پلاکتی و کربوپلاتین انکپسوله‌شده در پلاکت‌ها جهت درمان هدفمند سرطان سینه سه‌گانه منفی» ارائه کرد.
وی اظهار کرد
اکبری افزود: علاوه بر فقدان گیرنده‌های مذکور، این نوع سرطان ماهیت تهاجمی‌تری داشته و با سرعت بیشتری متاستاز می‌دهد. در نتیجه، یافتن روش‌های درمانی مؤثر برای این بیماری، اهمیت ویژه‌ای دارد.
وی درباره انتخاب داروی مورد استفاده در این پژوهش گفت
وی تصریح کرد: برای کاهش عوارض جانبی و افزایش کارایی درمان، از سیستم‌های دارورسانی نوین استفاده کردیم. در این پژوهش، از پلاکت‌ها برای انتقال دارو به سلول‌های سرطانی استفاده شد.
این پژوهشگر در ادامه توضیح داد: پلاکت‌ها اجزای سلولی کوچکی هستند که از مغز استخوان منشاء گرفته و نقش اصلی آن‌ها در لخته شدن خون و جلوگیری از خونریزی است. اما تحقیقات نشان داده است که پلاکت‌ها تعاملات متعددی با سلول‌های توموری دارند. هنگامی که یک توده سرطانی تشکیل می‌شود، موادی آزاد می‌کند که پلاکت‌ها را به سمت خود جذب کرده و فعال می‌کند. این پلاکت‌های فعال‌شده نیز مواد خاصی را آزاد می‌کنند که می‌توانند در تکثیر سلول‌های سرطانی و تسهیل متاستاز نقش داشته باشند.
وی افزود: علاوه بر این، پلاکت‌ها می‌توانند با احاطه کردن سلول‌های سرطانی در خون، از آن‌ها در برابر سیستم ایمنی محافظت کنند. این ویژگی‌های پلاکت‌ها، محققان را به استفاده از آن‌ها در دارورسانی هدفمند ترغیب کرده است.
وی در تشریح روش‌های این تحقیق گفت: برای استفاده از پلاکت‌ها در دارورسانی، دو روش عمده وجود دارد. نخست، انکپسوله کردن دارو درون پلاکت‌ها بدون ایجاد اختلال در عملکرد آن‌ها و دوم، استفاده از غشای پلاکتی برای روکش کردن نانوذرات دارویی.
اکبری افزود: در این پژوهش، هر دو روش به‌کار گرفته شد تا اثرگذاری آن‌ها بر سرطان سینه سه‌گانه منفی مورد ارزیابی قرار گیرد. در ابتدا، پلاکت‌ها جداسازی و داروی کربوپلاتین در آن‌ها بارگذاری شد. سپس، اثربخشی این سیستم‌ها در شرایط برون‌تنی (کشت سلولی) و درون‌تنی (بر روی مدل‌های حیوانی) بررسی شد.»
وی در مورد نتایج این تحقیق اظهار کرد: نتایج نشان داد که هر دو سیستم توانستند دارو را با کارایی بالایی در خود نگه دارند و با سرعت کنترل‌شده‌ای آزاد کنند. این ویژگی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا کنترل سرعت آزادسازی دارو می‌تواند تأثیر درمانی آن را افزایش داده و از عوارض جانبی ناخواسته بکاهد.
وی ادامه داد: نتایج آزمایش‌های درون‌تنی نشان داد که هر دو سیستم، رشد سلول‌های سرطانی را نسبت به داروی آزاد و گروه کنترل به‌طور معناداری متوقف کرده و باعث مرگ سلول‌های سرطانی شدند. در حالی که تأثیر آن‌ها بر سلول‌های طبیعی به‌مراتب کمتر بود.
این داروساز در پایان تأکید کرد: هر دو روش ارائه‌شده در این پژوهش، که از ویژگی‌های طبیعی پلاکت‌ها الهام گرفته شده‌اند، توانستند در مهار رشد و از بین بردن سلول‌های سرطانی سه‌گانه منفی موثر باشند. در این میان، نانوذرات روکش‌شده با غشای پلاکتی، به دلیل ترکیب ویژگی‌های مثبت سامانه‌های نانویی و پلاکتی، عملکرد بهتری نشان دادند. این روش نه‌تنها بارگیری دارویی بالاتری داشت، بلکه سمیت بیشتری بر سلول‌های سرطانی اعمال کرده و رشد تومور را به شکل موثرتری مهار کرد.
وی افزود: این یافته‌ها نشان می‌دهد که سیستم‌های دارورسانی مبتنی بر پلاکت می‌توانند استراتژی امیدبخشی برای تحویل داروهای ضد سرطان در آینده باشند. تحقیقات بیشتر در این زمینه می‌تواند به توسعه روش‌های درمانی موثرتری منجر شود که هم کارایی بالایی داشته و هم عوارض جانبی کمتری ایجاد کند.