سفر، از دیرباز تاکنون، نه‌تنها یکی از اصلی‌ترین تفریحات بشر، بلکه ابزاری برای کاهش اضطراب، رشد فردی و ارتقاء دانش عمومی تلقی شده است. امروزه، بسیاری از مردم سفر را جزئی از سبک زندگی خود قرار داده‌اند و برخی نیز آن را به شغل حرفه‌ای خود بدل کرده‌اند؛ افرادی که «گردشگر» نامیده می‌شوند. این افراد می‌توانند در حوزه‌های متنوعی چون گردشگری سیاحتی، زیارتی، روستایی، تاریخی، سلامت، خوراک، مجازی، فرهنگی، ورزشی و… به کسب تجربه و شناخت از فرهنگ‌ها و سرزمین‌های مختلف بپردازند.
به گزارش پایگاه خبری طبیعت گردشگران و به نقل از میراث‌آریا؛ مائده سادات میرفندرسکی؛ طبق احکام برنامه هفتم توسعه کشور، وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی موظف شده است تا پایان این برنامه، رشد چشمگیری در تعداد گردشگران داخلی و خارجی رقم بزند. در همین راستا، سیدرضا صالحی‌امیری، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، با هدف توسعه تعاملات گردشگری منطقه‌ای، در دیدار با سفرای کشورهای همسایه به‌ویژه مصر، از آغاز فصل جدیدی از روابط گردشگری میان ایران و این کشور خبر داد.
وی با اشاره به ظرفیت‌های متقابل گردشگری دو کشور، اظهار داشت: در آینده‌ای نزدیک، شاهد برقراری سفرهای گردشگری دوجانبه میان ایران و مصر خواهیم بود؛ به‌گونه‌ای که گردشگران ایرانی به شهرهای تاریخی قاهره و اسکندریه سفر خواهند کرد و در مقابل، گردشگران مصری نیز از میراث درخشان شهرهایی چون تهران، اصفهان، شیراز و مشهد بهره‌مند می‌شوند.»
صالحی‌امیری همچنین با اشاره به تراز گردشگری میان ایران و ترکیه افزود: سالانه بیش از ۳.۵ میلیون ایرانی به ترکیه سفر می‌کنند، در حالی‌که سهم گردشگران ترک از بازار ایران بسیار اندک است. ما در حال پیگیری سازوکارهایی برای متوازن‌سازی این روابط هستیم و طرف ترکیه‌ای نیز نسبت به گسترش همکاری‌ها اعلام آمادگی کامل کرده است.
مقاصد مذهبی در مصر؛ سرزمین ادیان و تمدن‌ها
مصر به‌عنوان یکی از کهن‌ترین سرزمین‌های جهان، جایگاه ویژه‌ای در دل ادیان توحیدی دارد. این کشور با آثار مذهبی متعدد، مقصدی مهم برای مسلمانان، مسیحیان و …. محسوب می‌شود. از جمله این اماکن می‌توان به مسجد جامع امام حسین(ع)، ابن طولون، مسجد الازهر، قلعه صلاح‌الدین و دروازه‌های تاریخی قاهره اشاره کرد.
برای مسیحیان، کلیساهایی چون سنت سرجیوس (محل اقامت خانواده حضرت عیسی (ع) در دوران پناهندگی)، کلیسای معلق، صومعه سنت کاترین و سنت آنتونی از اهمیت بالایی برخوردارند. همچنین کنیسه بن عذرا و کوه موسی (ع) در منطقه سینا، از مقاصد برجسته گردشگری یهودیان هستند.
ترکیه؛ پیوند معماری، معنویت و تاریخ
ترکیه نیز با داشتن مجموعه‌ای بی‌نظیر از اماکن مذهبی و تاریخی، جایگاهی ممتاز در میان مقاصد گردشگری مذهبی دارد. ایاصوفیه، مسجد آبی (سلطان احمد)، سلیمانیه، فاتح، کلیسای سنت اسکاریا و صومعه سوملا از جمله مکان‌هایی هستند که گردشگران با گرایش‌های دینی، فرهنگی و هنری را به خود جذب می‌کنند.
مروری بر مذاهب و کشورهایی با ظرفیت گردشگری مذهبی
در حال حاضر، ۵۵ کشور جهان به‌عنوان کشورهای اسلامی شناخته می‌شوند و پیروان ادیان بزرگ همچون اسلام، مسیحیت، آیین بودا، آیین هندو، یهودیت و زرتشت در سراسر جهان پراکنده‌اند. کشورهایی چون ایران، مصر، لبنان، مالزی، تونس، اندونزی و مراکش، در زمینه جاذبه‌های مذهبی گردشگری دارای ظرفیت‌های بالایی هستند.
ایران؛ گنجینه‌ای از مقاصد زیارتی
جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از اماکن مقدس، مزار پیامبران و بقاع متبرکه، مقصدی ارزشمند برای گردشگران مذهبی است. شهرهایی چون مشهد، قم، ری، شیراز، شاهرود، قزوین، شوش، نطنز، لاهیجان، آمل، اردبیل، گنبد کاووس و ماهان در کنار آرامگاه پیامبرانی چون دانیال نبی، حیقوق، شعیای نبی، یوشع، روبیل، مردخای، قیدار نبی، خالد بن سنان عبسی و دیگر اولیای الهی، بستر گسترده‌ای برای توسعه گردشگری مذهبی فراهم کرده‌اند.
اربعین و حج؛ تجلی عظمت گردشگری معنوی
دو رویداد مهم جهانی، یعنی پیاده‌روی اربعین و مراسم حج تمتع، به‌عنوان گسترده‌ترین جلوه‌های گردشگری مذهبی شناخته می‌شوند. این آیین‌ها هر ساله میلیون‌ها نفر از سراسر جهان را با انگیزه‌های معنوی و روحی به خود جذب می‌کنند و نماد پیوند امت اسلامی در عرصه بین‌المللی‌اند.
دعوت قرآن کریم به سفر و تأمل
در آموزه‌های دینی اسلام، سفر و تأمل در زمین جایگاه ویژه‌ای دارد. آیات متعددی از قرآن کریم، از جمله آیه ۲۰ سوره عنکبوت، آیه ۴۲ سوره روم، آیه ۳۶ سوره نحل، آیه ۶۹ سوره نمل، آیه ۱۱ سوره انعام و آیه ۱۳۷ سوره آل‌عمران، بر ضرورت سفر برای شناخت، عبرت و تعالی روح تأکید دارند.
گردشگری مذهبی، فرصت تمدنی است نه صرفاً اقتصادی
پیمان ماهور گیلانی، مدیرعامل دیده‌بان گردشگر و کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی در گفت‌وگو با خبرنگار میراث‌آریا با تأکید بر لزوم تفکیک «زیارت» از مفهوم «گردشگری مذهبی»، اظهار داشت: گردشگری مذهبی، صنعتی پیچیده و چندوجهی است که تجربه دینی را با مؤلفه‌های فرهنگی، اقتصادی و روانی تلفیق می‌کند. این نوع گردشگری، تنها ویژه متدینین سنتی نیست، بلکه طیفی از جوانان، پژوهشگران، گردشگران فرهنگی، و پیروان سایر ادیان را دربرمی‌گیرد.
وی افزود: در ایران، سه شهر کلیدی مشهد، قم و شیراز، قطب‌های اصلی گردشگری مذهبی هستند. مشهد با حرم مطهر امام رضا (ع)، قم با حضور حوزه‌های علمیه و حرم حضرت معصومه (س)، و شیراز با حرم حضرت شاهچراغ (ع)، هر یک ظرفیت‌های منحصربه‌فردی در ترکیب زیارت و فرهنگ دارند.
ماهور گیلانی با بیان ضرورت طبقه‌بندی گردشگران مذهبی، تصریح کرد: بسته‌های گردشگری باید بر اساس سه گروه اصلی طراحی شوند: زائران سنتی، گردشگران فرهنگی‌ـ‌مذهبی، و گردشگران چندمنظوره. در این مسیر، تجربه سفر و کیفیت آن به‌اندازه خود زیارت اهمیت دارد.
وی با اشاره به چالش‌های موجود در ایران برای گردشگران خارجی گفت: نبود دسترسی به خدمات بانکی بین‌المللی، دشواری در دریافت سیم‌کارت، و نرخ‌های غیررسمی صرافی‌ها از جمله موانعی هستند که نه‌تنها موجب نارضایتی گردشگران، بلکه آسیب به چهره بین‌المللی کشور و از دست رفتن سرمایه‌های گردشگری می‌شود.
این کارشناس تأکید کرد: برای توسعه گردشگری مذهبی، طراحی تورهای ترکیبی و هدفمند ضروری است؛ گردشگری مذهبی نباید ایستا و تک‌منظوره باقی بماند، بلکه باید به گردشگر امکان تجربه لایه‌های متنوعی از تاریخ، فرهنگ، طبیعت و سلامت را بدهد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: گردشگری مذهبی، فرصتی تمدنی است؛ قرآن کریم با تأکید بر سیروا فی‌الارض، ما را به شناخت، پیوند و تعالی فراخوانده است. ایران اسلامی با داشتن پیشینه‌ای غنی و تمدنی، می‌تواند پرچمدار این نوع گردشگری در سطح منطقه و جهان باشد، به‌شرط آن‌که نگاهی علمی، هدفمند و مردم‌پایه به این حوزه حاکم شود
انتهای پیام/