اقامتگاه بوم گردی “خالو عباس” تودشک شهرستان کوهپایه

اقامتگاه سنتی “خالو عباس” تودشک با قدمتی ۱۰۵ساله بنایی از سازه خشت و گل و با معماری دوره قاجاریه به صورت طاق چشمه ای با اتاق‌های دورادور حیاط با باغچه و فضای سبز در وسط خانه بنا شده است.

ورودی عمارت به وسیله درب چوبی دولنگه قدیمی، محکم و طبق روال درب‌های چوبی قدیم دارای میخکوب‌های زیبا و دوکوبه راست و چپ مخصوص کوبیدن درب آقایان و دیگری مخصوص خانم‌ها می‌باشد که اولی صدای بلندبم و شبیه به خصوصیات مردانه و دیگری باصدای زیر و مخصوص و خصوصیات خانم‌ها می‌باشد و در وسط درب قفل چوبی مخصوص و بزرگ پشت سوراخ مخصوص ورود کلید پنهان و تعبیه شده که کلید مخصوص لوله ای شکل را می‌باید وارد این سوراخ کرده و چندین دور به سمت راست چرخانده شود تا کاملا زبانه به عقب رانده شده و امکان بازشدن درب فراهم شود.

به پشت این درب چوبی که دقت شود، توجه به استحکام و غیرقابل دسترسی بودن متجاوزان به حریم خانه هویداست و همچون درب‌های بزرگ قلعه ها می‌باشد وعلاوه بر قفل چوبی زبانه دار مذکور، دو قفل دیگر در قسمت بالاتر نصب گردیده به طوریکه یکی از آنها به صورت فلزی شب بند و از جنس فولاد محکم بوده و بسته شدنش با وارد کردن میخ کلفت فولادی و محکم نصب شده در یک لنگه درون جایگاه ویژه در لنگه دیگر انجام می‌شود و قفل دیگر به صورت زنجیر فولادی محکم  است که در جایگاه مخصوص که در لنگه دیگرتعبیه شده فیکس شده و ازبازشدن درب ورودی جلوگیری می‌کند و عملکرد این سه قفل به نحوی است که بسته شدن این سه قفل باعث می‌شود با هیچ قدرتی درب بازنشود مگرسوزانده شده وتمام چوب های وسط درب با آتش به ذغال تبدیل شود و فرو بریزد.

باز شدن درب ورودی به سمت جایگاه هشتی بوده که ورودی هشت وجهی با طاقچه های بزرگ و بلند در۴ضلع (هرطاقچه برای هرضلع، کل آن را پوشش می‌دهد) و نیز۴ ورودی به سمت بیرون منزل، به سمت اتاق هشتی، به سمت اتاق۵  دری و به سمت دالان و راه پله عمارت دارد که ۴ضلع دیگر، ۸ وجهی را کامل می‌نماید، هشتی، ورودی خنک با تهویه مناسب در فصل گرم و نیز ورودی گرم  در زمستان‌ها و فصل سرد را فراهم می آورد به طوریکه در ایام قدیم محل استراحت عصرگاهان ساکنین عمارت در تابستان‌ها بوده است

همچنبن برسقف آن چوبی وی(v)  شکل نصب شده و برآن طنابی از زنجیری متصل بوده که نگهداری سبد حصیری را برعهده داشته و درآن سبد نگهداری خوراکی‌های خاص مثل گوشت یا میوه و سبزیجاتی که نیازبه محیط خنک تراست را به عهده داشته است.

همچنین اتصال هشتی به دالان کوچک قبل از حیاط، ورودی انتظار برای میهمانان فراهم می آورد تا اهل اندرونی امکان آماده شدن برای میزبانی و حفظ حریم خصوصی تا زمان رسیدن میهمان به داخل خانه را داشته باشند.

البته بازشدن درب ورودی دو اتاق به هشتی نیز حفظ حریم خصوصی برای اهل اندرونی را مهیا می‌نموده است، به طوریکه میهمانان مجرد یا تعداد پایین (کمتر از ۴ نفر) به اتاق هشتی (اتاق ۴ دری) که کوچک (۱۲ متری) بوده و سه درب دیگر آن به ایوان غربی و حیاط  بازمی‌شود هدایت می‌شده اند.

ولی میهمانان ایال‌وار یا با اقامت خاص و بیشتر به اتاق ۵ دری که بزرگتر بوده و درب‌ها به هشتی، حیاط و ایوان شرقی خانه راه داشته و تهویه مناسب برای اقامت ایشان را به خوبی تامین می‌کرده است.

طاقچه های هشتی در حال حاضر به وسیله ابزارها و وسایل قدیمی دوره قاجاریه مربوط به کشاورزی و دامداری و پارچه بافی چیدمان شده است به طوریکه بعد از ورود به داخل خانه، حس و حال موزه مردم شناسی دست می‌دهد و خوش آمدگویی اولیه را جذاب و دیدنی می‌سازد.

چهارایوانه بودن بنا به صورت دو ایوان شرقی و دو ایوان غربی، امکان استفاده از سایه صبحگاهی وعصرگاهی را در تابستان‌ها و فصل گرم به خوبی مهیا می‌کند و فضای سرسبز باغچه حس خوب خانه های کویری باعلاقه ساکنین به سبزی و خرمی را به نمایش می‌گذارد.