حافظ، شاعر و عارف برجسته ایرانی، نه تنها در ادبیات زیبای فارسی نقش پررنگی را ایفا می‌کند، بلکه آموزه‌های مهم او در اعتقادات، باورها، فرهنگ و رسم و رسوم ایرانیان نفوذ کرده است. اشعار حافظ نه تنها در مراسم و روزهای خاصی از سال مانند شب یلدا خوانده می‌شوند، بلکه بسیاری از مردم آن‌ها را حفظ بوده و از این اشعار در صحبت‌های روزانه خود استفاده می‌کنند. حال اگر شما هم از این دسته ایرانیان اهل شعر و ادب و معرفت هستید، در ادامه مطلب به شما خواهیم گفت که روز بزرگداشت حافظ ۱۴۰۳ چه روزی بوده و چرا این روز انتخاب شده است؟
تاریخ بزرگداشت حافظ 1403، 20 مهر ماه است.
مختصری در مورد حافظ شیرازی
خواجه شمس‌الدین محمد شیرازی ملقب به حافظ یا حافظ شیرازی یکی از بزرگان شعر و ادبیات زیبای فارسی یا پارسی است که آثار منحصر به فرد او در کنار آثار دیگر شاعران برجسته به زنده نگه داشتن زبان دوست‌داشتنی ما کمک کرده‌اند. البته اشعار و آثار این شاعران و به خصوص حافظ تنها در خصوص شعر و غزل‌سرایی نیست، آثار آن‌ها درس زندگی بوده و نقش پررنگی در یادگیری و آموزش نسل به نسل این میهن داشته‌اند.
خواجه شمس‌الدین محمد شیرازی در حدود ۷۲۷ هجری قمری و برابر با ۷۰۲ شمسی در شیراز زیبا چشم به جهان گشود. بهاءالدین محمد پدر او بود که در زمان سلطنت اتابکان فارس از اصفهان به شیراز مهاجرت کرد. شمس‌الدین و یا حافظ از زمان کودکی به مکتب رفت و چندی بعد هم در سنین جوانی بر علوم و زمینه‌های مذهبی و گوناگونی تسلط پیدا کرد. شمس‌الدین در همان سنین جوانی حافظ قرآن شد و در دهه بیستم زندگی هم به یکی از بزرگترین عارفان، شاعران و مشاهیر ادبیات زیبای ایران زمین تبدیل شد.
جالب است بدانید که حافظ یک بار ازدواج کرد و پس از فوت همسر هم دیگر ازدواج نکرد. از این رو عشق و علاقه واقعی را می‌توان در اشعار و زندگی‌اش مشاهده کرد. البته حاصل این ازدواج یک فرزند پسر بود که او هم در سفری به هند فوت کرد. شاعری شغل و پیشه اصلی حافظ نبود و به احتمال زیاد امرار معاش او از طریق مکاتبات دولتی و شغل‌های مرتبط بوده است.
حافظ که در زمینه ادبیات فارسی، فلسفه، منطق، عرفان و شعر از بزرگان به حساب می‌آید، بیشتر به دلیل غزل‌سرایی بی‌نظیر خود شناخته می‌شود. این شهرت و محبوبیت شمس‌الدین تنها در ایران نبوده و در واقع بر ادبیات جهان تأثیر گذاشته است. اما در عین حال، برخلاف بسیاری دیگر از شاعران دوره خود، مرید کسی نبود و مریدی هم نداشت و در برخی از اشعار هم از شرایط روزگارش انتقاد می‌کند.
این شاعر قرن هشتم نگاه جهانیان را به خود جلب کرد و در قرن ۱۸ و ۱۹ آثار او به زبان‌های دیگری هم ترجمه شدند. حتی اشعار زیبای حافظ بر تفکرات و آثار گوته، دانشمند، فیلسوف و شاعر آلمانی مشهور، تأثیر شایانی گذاشته‌اند. در واقع گوته یک شاهکار با عنوان دیوان شرق و غرب نوشته که در آن تأثیرات اشعار حافظ آشکار هستند.
حافظ که با عناوین دیگری مانند لسان‌الغیب، ناظم الاولیا و ترجمان الاسرار هم شناخته می‌شود، همیشه و در دوره‌های مختلف نزد ایرانیان و دوست‌داران زبان فارسی بسیار عزیز و گرامی بوده و در واقع اغلب مردم یک دیوان حافظ در خانه خود نگهداری می‌کنند و روز بزرگداشت حافظ را گرامی می‌دارند.
چرا ۲۰ مهر ۱۴۰۳ روز حافظ است؟
۲۰ مهر ۱۴۰۳ روز بزرگداشت حافظ است که هر ساله در این روز مراسم‌های گوناگونی از جمله مراسم بزرگی در آرامگاه او با حضور شاعران و پژوهشگران بزرگ اجرا می‌شود. این آرامگاه در شیراز قرار دارد و چندین بار تا کنون بازسازی و مرمت شده است. حال اگر دوست دارید بدانید که چرا این تاریخ برای روز بزرگداشت او انتخاب شده و به عبارتی چرا ۲۰ مهر ۱۴۰۳ روز حافظ است؟ دلیلش را به شما خواهیم گفت.
شاید به دنبال دلیلی پیچیده و اتفاقی خاص در این روز باشید، اما در واقع دلیل جالب دیگری پشت این قضیه است! چندین سال پیش یکی از اساتید بزرگ زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه فردوسی اظهار کردند با مطالعه دیوان حافظ می‌توان پی برد که حافظ در میان شاعران ایرانی از شأن و منزلت والائی برخوردار بوده و از این رو نمره 20 به او تعلق دارد. در عین حال واژه مهر بارها و بارها با معانی گوناگونی در این دیوان تکرار شده است. به این ترتیب روز بیستم را به دلیل ۲۰ بودن نمره حافظ و ماه مهر را هم به دلیل تکرار واژه برای بزرگداشت لسان‌الغیب یا حافظ شیرازی انتخاب کرده‌اند.
برای اولین بار در سال ۱۳۷۵ روز ۲۰ مهر ماه روز بزرگداشت حافظ نامیده شد و از آن روز تا به حال این روز گرامی داشته می‌شود. به طور کلی در سراسر دیوان این شاعر بزرگ می‌توانیم درس زندگی، محبت، مهر، عشق و علاقه را بخوانیم و در واقع همان‌طور که به احتمال زیاد می‌دانید، اشعار و آثار حافظ شیرازی بسیار عمیق و پرمفهوم بوده که درک آن‌ها نیازمند تفکر و تأمل است. در این دیوان بیش از ۵۰۰ غزل وجود دارد و بر اساس این موارد، بسیاری از اساتید حافظ را فردوسی دوم دانسته‌اند.
تاریخ دقیق روز حافظ (شمسی، میلادی و قمری)
تاریخ دقیق روز حافظ را در تقویم خود، چه شمسی، چه میلادی و چه قمری، ثبت کنید تا این روز مهم را به خاطر سپرده و حداقل چند بیت از اشعار او را بخوانید:
- تاریخ دقیق روز حافظ در تقویم شمسی ۲۰ مهر ماه ۱۴۰۳ است.
- تاریخ دقیق روز حافظ در تقویم میلادی ۱۱ اکتبر ۲۰۲۴ است.
- تاریخ دقیق روز حافظ در تقویم قمری ۷ ربیع‌الثانی است.
در این روز می‌توانید در مراسمات خاصی که برای بزرگداشت حافظ شیرازی اجرا می‌شوند، حضور پیدا کنید. یا حتی خودتان چند شعر و غزل حافظ را بخوانید و در آن‌ها تفکر کنید. شاید هم بخواهید گلچینی از اشعار حافظ را برای دوستان خود ارسال کرده و یا استوری بگذارید. در هر صورت به خاطر داشته باشید که تمامی ما در پاس داشتن زبان فارسی و زنده نگه داشتن آن مسئول هستیم و اشعار شاعران بزرگی مانند حافظ تنها راه برای پی بردن به عمق زیبایی این زبان هستند.