سفالگری

به هنر ساخت ظروف گلی با دست و یا چرخ، سفالگری می گویند. مرغوب ترین خاک برای تولید ظروف سفالی خاک رس است؛ که به دلیل وجود اکسید آهن در آن عمدتا به رنگ قرمز مایل به قهوه ای است.به هنر ساخت ظروف گلی با دست و یا چرخ، سفالگری می گویند. مرغوب ترین خاک برای تولید ظروف سفالی خاک رس است؛ که به دلیل وجود اکسید آهن در آن عمدتا به رنگ قرمز مایل به قهوه ای است.

در ایران سفالگری را یکی از شاخه های اصلی صنایع دستی می دانند که در هر دوره تاریخی تغییرات مختلفی را تجربه کرده است تاریخ دقیق ساخت ظروف سفالی مشخص نیست. پژوهشگران زمان پیدایش این هنر را به هزاره پنجم تا هشتم پیش از میلاد نسبت می دهند؛ در ایران بلوچستان، کردستان و گیلان را مناطق اصلی ظهور این هنر می دانند.

علاوه بر این با توجه به کشف سفال های منقوش در فلات ایران و همچنین کشف قدیمی ترین چرخ سفالگری و کوره پخت سفال در شوش می توان نتیجه گرفت که ایرانیان به نسبت سایر ملت ها در این هنر پیشرفته تر بوده اند و حتی فرضیه مخترع بودن آنان در این صنعت مطرح است. با ظهور سلسله هخامنشیان سفالگری این منطقه دارای تحولات عمیقی شد. از جمله ظروفی که در این دوره محبوب بوده است ریتون نام دارد. ریتونها ظرف هایی بودند که به شکل جانوران ساخته می شدند. در دوره اشکانیان، هنر سفالگری به عنوان هنر خاص ایرانی گسترش یافت؛ برخی بر این باورند که این هنر از طریق ایران به چین و سایر ملت ها راه یافته است. در کاوش های انجام شده در معبد آناهیتای کنگاور می توان به این نتیجه رسید که استفاده از کاسه و کوزه های سفالی در این دوران معمول بوده است سفال های این دوره با لعاب هایی به رنگ های قرمز، خاکستری، سبز و سفید بوده اند.

در دوره ساسانی هنر سفالگری شامل کاسه، کوزه، مجسمه هایی از حیوانات و گلدان ها می شود. این ظروف با نقوش برجسته هندسی و گیاهی و گاهی با خوشنویسی پهلوی باستان تزئین می شدند. نقش مایه های دوره ساسانی تاثیر زیادی بر هنر اسلامی داشته است، طرح های دوره ساسانی شامل حیوانات بالدار، پرندگان افسانه ایی و عقاب است. امروزه تعدادی از سفال های دوره ساسانی در موزه ایران باستان نگهداری می شود. دوره سلجوقی را می توان عصر طلائی تاثیر هنر سفالگری چین بر سفال ایران دانست در دوران صفوی نیز شاه عباس از هنرمندان سفالگر چینی برای تولید ظروف چینی در ایران دعوت به عمل آورد. از مناطق مهم سفاگری ایران منطقه کلپورگان سیستان و بلوچستان است که همچنان به شیوه 3000 سال پیش به ساخت آثار سفالی مشغول اند. از مناطق مهم دیگر میتوان به لالجین همدان و روستای شهرضا اشاره کرد