به گزارش پایگاه خبری طبیعت گردشگران دره کال جنی از جاهای دیدنی استان خراسان جنوبی است و در ۳۲ کیلومتری شمال شهر طبس، در اطراف روستای ازمیغان و در امتداد خروجی قناتی در نزدیکی آن قرار دارد. جالب است بدانید که شهر طبس در گذشته بخشی از استان یزد بود؛ اما در تقسیم‌بندی‌های جدید در استان خراسان جنوبی قرار گرفت. این دره در موقعیت جغرافیایی E۵۶۵۰۰۴ N۳۳۴۹۲۴ شاهکاری از طبیعت است که سال‌ها هنرنمایی آب و باد آن را به وجود آورده است. فاصله طبس تا کال جنی تنها ۲۵ دقیقه است و شما می‌توانید به‌راحتی در سفر به این شهر از این دره ترسناک دیدن کنید. د
عامل اصلی ایجاد دره کال جنی رودخانه ازمیغان است
شکل‌گیری دره کال جنی متاثر از عوامل بسیاری بوده است؛ عواملی چون بستر نرم‌فرسا (قابل فرسایش)، شیب زیاد طولی رودخانه، باران‌های فصلی و فراخاست (حرکت یک ساختار به‌سمت بالا) دائمی منطقه که در طول سالیان دراز، این پدیده زیبا را به وجود آورده‌اند.
عامل اصلی ایجاد دره کال جنی رودخانه ازمیغان است. این رودخانه پس از ورود به زمین‌های آبرفتی، بستر خود را گود کرده است؛ البته مقاومت سنگ‌ها در طول مسیر رودخانه باعث شده است تا پیچ‌وخم‌هایی نیز در مسیر شکل بگیرد. رودخانه به مرور زمان در عمق یک تنگه خودساخته، مسیر خود را ادامه داده است تا در نهایت به دشت طبس برسد. این تنگه همان کال جنی است که نشانه‌های فرسایش آبی به‌خوبی بر دیواره‌های آن هویدا است. کال جنی مجموعه‌ای از فرو رفتگی‌ها، برجستگی‌ها، حفره‌ها و شیارهای حاصل از فرسایش، خلل و فرج (منافذ و سوراخ های ریز) دیواره‌ها، پلکان‌ها، آبشارهای کوچک و حوضچه‌های آب است؛ آثاری که در کنار هم یک جاذبه شگفت‌انگیز را خلق کرده‌اند.
رودخانه ازمیغان از کوه‌های شتری در شمال طبس در راستای شمال غربی – جنوب شرقی سرچشمه می‌گیرد. این رودخانه در ابتدا بسیار کم‌آب است و پس از به هم پیوستن به دیگر آبراهه‌های سرازیر شده از کوه، در دره ازمیغان پرآب و به‌سمت دشت طبس سرازیر می‌شود. در حال حاضر سدی در بالادست روستای ازمیغان وجود دارد که آب رودخانه را برای مصارف کشاورزی مهار می‌کند. در پایین این سد رودخانه‌ای خشک دیده می‌شود که در هنگام بارندگی آب کمی در آن به جریان می‌افتد.
در غرب روستای ازمیغان رودخانه وارد دره‌ای عمیق و V شکل می‌شود و مسیری مستقیم را درون دره‌ای می پیماید که احتمالا گسل است. در این محدوده، لایه پروده (تشکیل شده از سنگ آهک و سنگ کنگلومرا یا سنگ جوش) و لایه اسفندیار (تشکیل شده از سنگ آهک پکتن‌دار (روشن و نازک لایه)، ماسه سنگ، سنگ رسوبی شیل و مارن) قرار دارند؛ لایه‌هایی که قدمت آن‌ها به دوره ژوراسیک (یکی از دوره‌های زمین‌شناسی (۱۹۹٫۶-۱۴۵٫۵ میلیون سال قبل) باز می‌گردد.
کوه‌های شتری تحت‌تاثیر پایانه شمالی گسل نایبند هستند و گسل‌های فراوانی به‌صورت شمال غربی – جنوب شرقی، به موازات یکدیگر در آن شکل گرفته‌اند. این گسل‌ها شیبی به‌سمت شمال شرق دارند. گسل ازمیغان در محل دیواره سد و گسل بهارستان در محل اتصال کوه به دشت از جمله این گسل‌ها هستند. رسوبات تراس‌های آبرفتی (عارضه ژئومورفولوژیکی تخت و مسطحی که عواملی چون رود، دریا، یخچال طبیعی و یغره آن را شکل می‌دهند) از این بخش به‌سمت دشت امتداد پیدا می‌کنند. از این نقطه به پایین، رودخانه در بستر کنگلومرایی و آبرفتی جریان می‌یابد و عمق زیاد و پیچ‌وخم‌های متعدد پیدا می‌کند. اینجا همان جایی است که به آن کال جنی می‌گویند
مناظر طبیعی طبس: دره کال جنی
