امروزه یکی از مهمترین مخاطراتی که همواره شهرها را تهدید می نماید خطر وقوع زلزله است. ازاین‌رو، شهر سمیرم نیز همانند بسیاری از شهرها با توجه به قرارگرفتن بر روی چندین گسل فعال ازجمله مناطق حساس و در معرض خطرات ناشی از وقوع زلزله است که دیر یا زود چنین چالشی را پیشرو خواهد داشت. لذا کاهش آسیب و مدیریت بحران و درنهایت تاب آور نمودن شهرها در برابر مخاطراتی همچون زلزله لازم و ضروری است.
بر پایه نتایج به دست آمده مشخص شد که به دلیل قرارگیری گستره مطالعاتی در پهنه زاگرس، مکانیسم و ساختارهای لرزه زمین ساختی منطقه متأثر از این پهنه می‌باشد. همچنین اکثر زمین لرزه‌های رویداده در گستره شعاعی 50 کیلومتری شهرستان سمیرم تحت اثر گسل اصلی معکوس زاگرس است. توان لرزه خیزی منطقه از سمت شمال و شمال شرقی به سمت جنوب و جنوب غربی منطقه افزایش می یابد.
کوه زاد زاگرس شامل سه زون ساختاری سنندج، سیرجان، زاگرس مرتفع و زاگرس چین خورده می باشد. زون زاگرس مرتفع دارای گسلش زیاد و پیچیدگی ساختمانی است و در واقع مجموعه ای از ورقه های راندگی وضعیت پیچیده فعلی را که ترکیبی از گسل‌های بی شمار و چین‌های زیاد با ساز و کارهای مختلف است را به وجود آورده است.
این قضیه شاهد باعث پیدایش وجود ناودیس بزرگ ونک با طول محور بیش از 20 کیلومتر در شمال غرب سمیرم است که از لحاظ ابعاد در زاگرس مرتفع مشابهی ندارد.
سه گُسل و شکستگی در منطقه سمیرم وجود دارد که گُسل بزرگ زاگرس از سنندج تا سیرجان کرمان امتداد دارد و قسمت هایی از سمیرم را نیز در بر می گیرد.
گُسل سمیرم در ۴ کیلومتری غرب شهر به طرف شرق به طول ۴۰ کیلومتر و گُسل دنا نیز به طول ۱۰۰ کیلومتر باعث پیدایش دشت های باریک، چشمه ها و تالاب های متعدد در امتداد خود شده است.
کمربند چین خورده – رانده زاگرس در جنوب غربی ایران بخشی از کمربند کوهزایی آلپ – هیمالیا است.منطقه ی مورد پایش در بخش شمالی کوهزاد زاگرس، در غرب سمیرم و در حد فاصل محل تلاقی گسل دنا با گسل های اصلی عهد حاضر زاگرس و راندگی اصلی زاگرس قرار دارد. در این منطقه گسل های فعال متعددی وجود دارند که این منطقه را به شدت تکتونیزه و لرزه خیز نموده اند.
از جمله ساختارهای مهم این منطقه می توان گسل دنا، گسل عهد حاضر زاگرس، راندگی اصلی زاگرس، گسل زاگرس مرتفع، گسل سمیرم،اشاره نمود. گسل دنا بخشی از سیستم گسلی قطر- کازرون می باشد که با طول 140 کیلومتر و امتداد تقریبا شمالی – جنوبی در سمت غرب سمیرم کشیده شده است. این گسل با توجه به بررسی های به عمل آمده امتداد لغز راستگرد می باشد. ساختارهای مختلف و پدیده های گوناگونی در ارتباط با حرکت امتداد لغز گسل های این منطقه شناسایی گردید. از جمله ی این ساختار ها می توان به نحوه ی اتصال گسل اصلی عهد حاضر زاگرس با گسل دنا، نحوه ی اتصال گسل دنا با تراست اصلی زاگرس، چرخش منطقه، زون های آسیب دیده ی گسلی و تشکیل تالاب های منطقه اشاره نمود. گسل اصلی عهد حاضر زاگرس به صورت دم اسبی با گسل دنا اتصال پیدا کرده است. همچنین گسل دنا در این منطقه به دو شاخه تقسیم می گردد و به تراست اصلی زاگرس وصل می شود.
شهرستان سمیرم به وسعت حدود ۵۸۱ کیلومتر مربع واقع درغرب استان اصفهان در شرق گسل اصلی “جوان زاگرس” قرار دارد و از نظر لرزه‌خیزی فعال است.
زلزله های متعدد سالهای گذشته و مشابه ۴.۷ سه شنبه ۸ مهرماه ۱۳۹۹که در عمق ۱۰ کیلومتری در رومرکز این زلزله در ۱۸ کیلومتری ونک (اصفهان) استان به محل وقوع این زلزله گواه این قضیه می‌باشد و محدوده رومرکز زلزله، ارتفاعات و میان ارتفاعات سمت غربی اصفهان و در ایالت لرزه زمین ساختی زاگرس قرار دارد.
مراکز جمعیتی شهری در شمال و شمال غربی کانون این زمیلرزه شامل سمیرم، “ونک”، “کمه” و “منطقه حنا” قرار دارد و روستاهای مجاور رومرکز مانند “پادنا” و “خفر” دارای لرزه‌خیزی گستره‌ای هستند که این امر معرف نرخ بالاتر لرزه‌خیزی در نواحی شمال و شمال غربی این شهرستان وشهرهاموجوداست.
مجاورت این ناحیه با گسله‌های عمده و لرزه‌زای زاگرس لرزه خیزی این منطقه رامتمایز می‌نماید.
شهرها به عنوان پیچیده‌ترین ساخته دست بشر، با خطرات گسترده‌ای به دلیل دامنه وسیعی از مخاطرات و به علت آسیب‌پذیری متعددشان مواجه هستند.
بازشناخت ویژگی‌های ساختار اصلی شهر و بیان رابطه آن با تاب آوری و ساختار کالبدی شهر در رخداد پدیده‌ها و درجات تأثیر آن مؤثر است.
کارشناسان شبکه شتابنگاری کشور روز دوشنبه در مراسم بهره‌برداری و راه اندازی از دستگاه شتابنگاری زلزله در شهرستان سمیرم استان اصفهان افزود: ۲۸۰ دستگاه شتابنگار زلزله برخط نیز درنقاط مختلف کشور نصب شده است که با راهاندازی آنها شمار دستگاه‌های شتابنگار زلزله فعال در کشور به یک هزار و ۳۶۰ دستگاه خواهد رسید.
محمدرضا ابراهیم پور بیان کرد: تاکنون ۵۴ ایستگاه شتابنگار زلزله در استان اصفهان نصب شده‌است که با پیگیری دفترنمایندگی مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی, مدیریت بحران استانداری، اداره کل راه و شهرسازی استان تعداد ۸ ایستگاه دیگر در شهرهای خوانسار، چرمهین، فریدون شهر، چادگان، انارک، جندق و برزک و فرودگاه اصفهان تا اواخر مهرماه نصب و راه اندازی خواهد شد که با آماده سازی زیر ساخت این ایستگاه توسط شهرداری سمیرم راه اندازی و بهربرداری قرار خواهد گرفت که با نصب ۴ ایستگاه شتابنگار برخط در سال گذشته در شهرهای اصفهان، کاشان، نایین و نطنز صورت پذیرفت که با نصب این ۱۳ ایستگاه وسعت بیشتری از سطح استان اصفهان را پوشش خواهیم داد.
وی تاکیدکرد: کشور ایران در غرب آسیا دارای بزرگترین شبکه شتابنگاری ثبت زمین لرزه است و در این میان تنها کشور ترکیه با بیش از ۵۰۰ ایستگاه شتاب نگاری در این عرصه فعال است.
محمدرضاابراهیم پور افزود: سیستم شبکه برخط شتابنگاری زلزله کشور اکنون در بیشتر استان‌ها راهاندازی شده‌است که امیدواریم این سیستم در سایر استان‌های کشور نصب و راهاندازی شود.
کارشناس ارشد شبکه شتابنگاری مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی اضافه کرد: شبکه‌های لرزه‌نگاری و شتابنگاری مهمترین ابزار ثبت و مطالعه زمین‌لرزه‌ها است و بدون یک شبکه متراکم، امکان مطالعه زمین لرزه‌ها فراهم نمی‌شود.
وی بیان کرد: شعاع عملکرد این دستگاه‌ها تا چند صد کیلومتر است و پس از وقوع زلزله با ارائه میزان شتاب به مدیریت بحران در مناطق مختلف کمک و با تهیه نقشه خسارت و نقاط درگیر حادثه را گزارش نمود.
محمد هادی احمدی با اشاره به اینکه استان اصفهان به سبب وجود گسل‌های فعال به ویژه در بخش جنوب غربی، از لرزه خیز بیشتری برخوردار است گسل‌های فعال این استان بخشی از پهنه لرزه خیز وسیع زاگرس است که در قرن‌های گذشته فعالیت‌های لرزه‌ای از خود نشان داده‌اند.
وی افزود: با توجه به قرارگیری سامانه ای گسلی استان در یک پهنه مشترک (پهنه زاگرس)، وقوع زلزله‌هایی مشابه زلزله ۸ مهرماه ۱۳۹۹در شهرستان سمیرم در شهرها و بخشهای دیگر استان از جمله چادگان، فریدون شهر، چرمهین محتمل است.
احمدی کارشناس ارشد شبکه شتابنگاری درباره نحوه عملکرد این سامانه توضیح داد: امواج رادیویی با سرعتی بیشتر نسبت به امواج زلزله منتقل می‌شود، بنابراین می‌توان قبل از رسیدن امواج زلزله به منطقه هدف، به کمک امواج رادیویی هشدار زلزله را به مناطق دورتر اعلام کرد.
وی افزود: البته زمان هشدار، به الگوریتم مورد استفاده در سامانه هشدار سریع نیز وابسته است، به طور کلی در سامانه‌های هشدار سریع از دو الگوریتم برجا (تک ایستگاهی) و ناحیه‌ای (شبکه لرزه‌ای) استفاده می‌شود.
محمدرضا ابراهیم پور بیان کرد: با تامین مالی توسط استان عملیاتی نمودن وراه‌اندازی سامانه پاسخ و هشدار سریع امکان پذیر است تا دستگاه شتاب نگار زلزله چند ثانیه قبل از وقوع آن اطلاعاتی را به اداراتی همچون شرکت گاز و برق ارسال کند تا برای کاهش خسارات زلزله، نسبت به قطعی گاز و برق اقدام کنند.
کارشناس ارشد شبکه ملی شتابنگاری کشورتاکید کرد: سامانه‌های هشدار پیش هنگام و پاسخ سریع را مهمترین ابزار مدیریت بحران توصیف کرد.
وی یادآور شد: اهمیت این سامانه‌ها به قدری است که امروزه کشورهای لرزه خیز و پیشرفته جهان قدم‌هایی بسیار مهم در طراحی و اجرای آنها در شهرها و مناطق مهم و پرجمعیت برداشته‌اند و در کشور ما نیز ضرورت راهاندازی این سامانه‌ها در شهرهایی مانند تهران، تبریز، مشهد، کرمان، شیراز، اصفهان، ارومیه، رشت، ساری، سنندج ، بوشهر و سایر شهرهای لرزه خیز اجتناب ناپذیر است.
وی افزود: ماهیت این دستگاه‌ها سنجش ابعاد حوادث زلزله و خسارات ناشی از آن است و سرعت در انتقال اطلاعات مربوط به شتاب زلزله به مراکز مدیریت بحران، زمینه افزایش سرعت عمل مسئولان مدیریت بحران و گسیل نیروهای امدادی را به مناطق زلزله واقع شده در جای جای کشور را فراهم می‌کند.
در هنگام نصب و رونمایی که با حضور فرماندار و شهردار محترم و معاونین ایشان و رییس اداره راه و شهرسازی شهرستان سمیرم صورت گرفت،مهندس ابراهیم پور کارشناس ارشد شبکه شتابنگاری زلزله کشور گفت وقوع زلزله های پیاپی در طی سالهای گذشته که با حجم گسترده ای از خسارات مالی وجانی همراه بوده اند بیانگر این مطلب است که هنوز در کشور ما به ساخت و سازهای مقاوم در برابر زلزله توجه چندانی نمی شود و این معضل همچنان تمام نقاط ایران را با توجه به قرار گیری بر روی کمربند زلزله تهدید می کند . تصویب آیین نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله در سال 1378 ، هر چند گامی مهم در جهت بهبود وضعیت ساختمان سازی در کشور بود اما رعایت نکردن مفاد آن در عمل موجب گستردگی حجم خرابیها شده است که نمونه آن در زلزله بم در سال 1382 وزلزله سرپل ذهاب در سال1396 گردید. لذا جهت مقابله با این معضل ، تدوین یک برنامه منسجم و دراز مدت در سطح کشور که منجر به کاهش آسیب پذیری از طریق مقاوم سازی و ایمن سازی ساختمان‌ها گردد بامدیریت قوی و علمی در این خصوص امری ضروری می باشد. وی با اشاره به اینکه هیچ سازه مهم و استراتژیک بدون در نظر گرفتن پارامترهای زلزله نمی تواند ساخته شود افزود مهمترین پارامترها که در طراحی مقاومت سازه در برابر زلزله استفاده می‌گردد داده ای است که از دستگاه‌های شتابنگاری استخراج می گردد که راه اندازی سامانه آنلاین شتابنگاری در استان مهمترین واکنش مسئولین در زمینه بحران است.
کوروش صابری شهردار سمیرم ضمن تشکر از پیگیری های به عمل آمده جهت نصب وراه‌اندازی این دستگاه شتاب نگار زلزله برخط در شهر سمیرم توسط مسئولان استان از اقدام‌های بسیارمهم و ضروری برای شناسایی و تعیین حریم گسل‌ها، ساخت و ساز مناطق پیرامون آن نصب دستگاه‌های شتابنگار زلزله است که با نصب ۷ ایستگاه شتابنگار در مناطق و بخشهای شهر سمیرم ، ونک، کمه ، فتح آباد، حنا، خفر، در سالهای گذشته سطح پوشش و کنترل ساخت و سازها در این شهرستان بهینه شده است.
شهردار سمیرم افزود: با نصب این دستگاه شتابنگار برخط در شهرستان سطح پوشش بیشتری را خواهیم داشت و خواستار کنترل ساخت و سازها با استفاده از آیین نامه طراحی مقاوم سازی ساختمان‌ها دربرابر مخاطراتی چون زلزله،در شهرستان توسط مهندسین ناظر شهرستان باشیم.
وی اضافه کرد: نصب ایستگاه‌های شتاب نگارتاثیر بسزایی درکاهش خسارت و اعلام بهموقع خطرخواهد داشت و خواستار راه اندازی سامانه پاسخ سریع و هشدار سریع در استان و شهرستان سمیرم با پیگیر مسیولین استانی و شهرستان گردید.
سمیرم با مساحت ۵۲۰۰ کیلومتر مربع در فاصله ۱۷۰کیلومتری جنوب غربی استان اصفهان و در منطقه کوهستانی موسوم به زاگرس میانی واقع است.