عمارت انگورستان ملک التجار زیبا ودیدنی

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری طبیعت گردشگران به همت اداره گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان، اصحاب رسانه از مکان تاریخی عمارت انگورستان ملک التجار بازدید کردند.
خانه‌های تاریخی ایران همگی مجموعه‌ای از اتاق‌ها بودند که هرکدامشان کاربرد خاصی داشتند. حیاط خانه انگورستان را سرپوشیده ساختند تا حافظ حریم صاحبانش باشد. این خانه بزرگ، سفره‌خانه و اتاق آرامگاه هم دارد؛ اما فارغ از کاربرد اتاق‌ها، همه آن‌ها را با گچ‌بری، کاشی‌کاری و آینه‌کاری تزیین کرده‌اند. ستون‌های زیبای این خانه با روکش چوبی و سرستون‌های کارشده هم تماشایی است
در زیر سفره‌خانه، زیرزمینی هست که نورگیرهای مشبک، نور آن را از حیاط جنوبی تأمین می‌کنند. حمامی با گنبدی زیبا در جنوب شرقی این مجموعه ساخته‌اند که سکوهایی در اطراف آن قرار دارد. دیدن نقش‌های حجاری‌شده روی آزاره‌های شمالی و شرقی این خانه هم خالی از لطف نیست. آزاره همان سنگ تیشه است که آن را در پای دیوارها نصب می‌کنند.
حیاط‌بیرونی
با اینکه تاریخ این خانه به افشاریه می‌رسد؛ اما شبیه خانه‌های قجری دو حیاط بیرونی و اندرونی دارد. حیاط بیرونی برای نشستن مردان در مراسم یا مهمان‌های مرد غریبه بود.
حیاط اندرونی خانه انگورستان ملک اصفهان
سال‌های قبل از اینکه این حیاط را حسینیه کنند، حوض و باغچه‌ای زیبا در آن بود. در آن زمان سرتان را که بالا می‌گرفتید، نگاهتان به آسمان می‌رسید و باغچه هم پر از درخت چنار و توت بود. بعدها ملک‌التجار حوض و باغچه را از میان حیاط برداشت. حیاط را هم سرپوشیده کرد تا آنجا را حسینیه کند. بالا را که نگاه کنید، دورتادور طبقه دوم، تراسی است که در معماری به آن غلام‌گرد یا مهتابی می‌گویند. آنجا را برای نشستن خانم‌ها در نظر گرفتند و حیاط اندرونی هم محل نشستن مردها شد. سقف حیاط کاملاً چوبی است و لمبه‌کوبی است. لمبه‌کوبی نوعی تزیین است که ثروتمندان به آن علاقه خاصی داشتند و از آن به جای گچ‌بری استفاده می‌کردند.
اگر سر بچرخانید، دورتادور این حیاط پر از اشعار پرشور محتشم کاشانی است. اشعاری مثل «باز این چه شورش است که در خلق عالم است» در همه‌جا به چشم می‌خورد. در سمت شرق و غرب حیاط اندرونی اتاق‌های سه‌دری وجود دارند که سرستون‌های مقرنس‌کاری‌شان تماشایی است. این‌ها نمادی از سی‌وسه پل اصفهان هستند و رنگ سبزآبی آن‌ها هم یادآور زاینده‌رود است. جلوی درها هم چراغ‌هایی هست که به آن‌ها لنتر می‌گویند. لنترها چراغ‌های روغنی هستند که با فیتیله روشن می‌شوند. گاهی هم در آن‌ها ماهی می‌انداختند و کاربردی شبیه آکواریومی کوچک داشت.
شاه نشین تابستانه خانه انگورستان ملک اصفهان
این بخش، عمارتی تماشایی در وسط باغ بود که به آن تالار هم می‌گفتند. از ویژگی‌های آن ارسی‌های جذاب است. ارسی‌ها پنجره‌هایی هستند که آن‌ها را با گره چینی و بدون میخ و چسب می‌سازند. ارسی‌ها معمولاً رو به بالا باز می‌شوند. اگر این پنجره مشبک را با شیشه‌های رنگی تزیین کنند، نمای آن چشمگیر می‌شود. نمونه تماشایی این پنجره‌ها در مسجد نصیرالملک شیراز هم هست.
در بالای این بخش چهار اتاق بودند که در معماری به آن‌ها گوشواره می‌گویند. وقتی آقایی مهمان خانه می‌شد، خانم‌ها به این اتاق‌ها می‌رفتند. در قدیم به دو اتاق دیگر اتاق عروس و داماد می‌گفتند. ملک‌التجار برای افراد بی‌بضاعت جشن عروسی می‌گرفت و عروس و داماد را در این اتاق‌ها آرایش و پیرایش می‌کردند. میز و صندلی‌های اتاق مهمان را از فرانسه و لوسترها را از ایتالیا آورده‌اند. روی مبل‌ها می‌توانید نماد شیر و خورشید را ببینید که نشان می‌دهد کاملاً سفارشی ساخته شده‌اند. مانع چوبی کوچکی در این اتاق هست که گویا برای یادآوری تعظیم به خدمتکاران بوده است. بعضی‌ها هم معتقدند این مانع صرفاً برای جداکردن مهمان‌های غریبه از عوام به‌ کار می‌رفته است. نقاشی‌های دیوارکوب این اتاق هم سفارش‌های ملک‌التجار به نقاش‌ها بود تا عکس‌هایی را که از فرنگ می‌آورد، بازآفرینی کنند.
شاه نشین زمستانه
این اتاق پنج‌دری که آن را در سمت شمالی حیاط اندرونی ساخته‌اند، حالا دیگر اتاق آرامگاه است. در قدیم رسم بود که ثروتمندان متدین را در نجف و کربلا دفن کنند؛ اما ملک‌التجار وصیت کرد که او را در خانه انگورستان ملک دفن کنند. همسر او هم در کنار خودش دفن است؛ اما قبر او را صاف کرده‌اند.
اتاق پس‌درونی (حوض‌خانه) خانه انگورستان ملک اصفهان
در گوشه خانه، اتاقی هست که با سه پله به سمت پایین، از خانه جدا می‌شود و در آن حوضی زیبا وجود دارد. این اتاق مخصوص غریبه‌ها و مهمانان ویژه بود. در قدیم، حریم خانه را از اتاق مهمان‌ها جدا می‌کردند؛ به همین خاطر این اتاق به حیاط بیرونی راه دارد. مهمان‌ها بدون ورود به حریم اصلی خانه، وارد این اتاق می‌شدند.
اتاق زهرا خانم
زهرا خانم دختر ملک‌التجار بود که با پسرعمویش ازدواج کرد؛ اما این ازدواج عمر درازی نداشت. زهرا خانم بعد از طلاق تا سال‌ها در این اتاق زندگی می‌کرد و بعد از آن به قم رفت. او تا پایان عمر خادم حرم حضرت معصومه(س) بود.
اتاق نظارت خانه انگورستان ملک
در این قسمت اتاقی چهاردری است که از یک در به شاه‌نشین راه داشت و یکی به محل زندگی خدمتکاران می‌رسید. یکی از درها رو به پس‌درونی بود و در دیگری به اتاق دیگر راه داشت.
زیرزمین و پشت بام خانه انگورستان ملک اصفهان
این زیرزمین به‌خاطر نوع معماری همیشه خنک بود و به جای یخچال از آن استفاده می‌کردند. پشت بام خانه هم جزو بخش‌هایی از عمارت است که برای برگزاری مراسم تعزیه و عزاداری از آن استفاده می‌کردند.عکس فاطمه صابری گزارش فرزانه دشتی